verslavingskunde voor de fysiotherapeut
Fysiotherapie en de patiënt met klachten èn een verslaving…. deel 3
Stappen die je kunt zetten met de patiënt
Er zijn een aantal stappen die ik online heb gezet omdat ik het onterecht vindt dat deze informatie alleen beschikbaar is achter de voordeur van instellingen.
onderzoeken van het gebruik
Juist om te onderzoeken wat de redenen nou eigenlijk zijn waarom gebruik wel aantrekkelijk is, blijkbaar, en op welke momenten, is het handig om mensen een een week, of misschien zelfs twee weken met behulp van deze lijst* te laten onderzoeken wanneer zij willen gebruiken. Er hoeft niets minder gebruikt te worden maar door het gebruik te onderzoeken zonder dat je gelijk begint met “stoppen” (wat vaak meer een ‘genezingsreflex’ is waar we inschieten voordat we het probleem eigenlijk goed onderzocht hebben) Want als er nou één aandoening is met -vaak onbegrepen- ‘ziektewinst’ dan is het wel verslaving.
nadelen tegenover voordelen
Mensen praten vaak vooral over de nadelen van gebruik tegen hun behandelaars maar ze gebruiken natuurlijk wèl, dus er zullen ook wel voordelen aan zitten. Daarom is soms een ‘advocaat van de duivel’-aanpak tegenover de “goede voornemens” zinniger dan een motiverende pep-talk. Als we duidelijk en zonder verwijtend vingertje onderzoeken (bij voorbeeld naar aanleiding van de nadelen-voordelen balans*)wat de nadelen en de voordelen zijn van enerzijds “gewoon doorgaan met gebruik” en anderzijds de voordelen en de nadelen van het controleren van gebruik (en dat hoeft niet gelijk “stoppen” te zijn, dat kan ook “gecontroleerd gebruik” zijn -als dat dan maar over langere tijd kan worden volgehouden, want als dat telkens niet lukt dan is het uiteindelijk toch vaak makkelijker vol te houden om gestopt te blijven door helemaal met gebruik te stoppen en en “niet-gebruiker” te worden.
de waarom-wel-redenen op een rij
Wanneer deze lijstjes zijn ingevuld of wanneer een open gesprek hierover plaats kan vinden met jou als behandelaar, dan kan je proberen om samen met de klant een breder begrip te ontwikkelen voor de redenen waarom (en in welke situaties of in welke mindsets). Een lijstje met voordelen* stelt jullie beiden in staat om eens rustig na te denken over vragen als:
- misschien zouden er wel alternatieven mogelijk zijn voor deze reden
- misschien is dit gevoel (deze herinnering, deze gedachte) ook wel uit te houden zonder gebruik, eventueel met behulp van ontspannings- of ademtechnieken
- misschien is het ook wel een voormalig voordeel waar inmiddels afscheid van genomen kan worden
- …of vaak een combinatie van het bovenstaande
Juist omdat fysiotherapeuten redelijk “hands-on” zijn in hun aanpak 😉 denk ik dat een aantal redenen goed besproken kunnen worden met een fysiotherapeut, en indien je merkt dat het gebruik problemen toedekt die groter zijn dan de gesprekken waarvoor jij opgeleid bent, dan kan je gerichter verwijzen.
trek hoort er bij
Het voelen van “trek” (ook wel “craving” genaamd) is de kern van verslaving, dat hoort erbij. Het heeft heel, heel erg weinig zin om dat gevoel weg te willen werken, waar het om draait is dat je jezelf tegen de gedragskant van dat gevoel kunt leren verzetten met een beetje hulp. “Dat moet je zo niet voelen” is eigenlijk altijd al een onzinnige opmerking maar zeker in het geval van craving is het niet professioneel. “Leer dat gevoel tijdig te herkennen als prodroom zodat je eerder kunt reageren” dat is een realistischer benadering van craving en “leer dat gevoel uit te houden zonder er wat mee te gaan doen”. Dat is vaak wel een punt van aandacht dat iemand naar aanleiding van deze ABCDaaa handleiding* best aan kan leren met voldoende oefening.
uitglijden hoort er vaak bij
Omdat ieder leerproces rond een ingewikkeld probleem “uitglijders” kent en jij als betrouwbare gesprekspartner mogelijk iemand bent waar mensen vertrouwen in hebben, is de kans best groot dat uitglijders met jou besproken worden. Vaak wordt dat een beetje gebracht als “logisch toch in deze situatie?” en dat is ook zo! Maar dan wordt vaak de volgende vraag vergeten: wat wil je ervan leren? (om herhaling te voorkomen)*
Want ook het beantwoorden van deze vraag -wederom zonder bevoogdend te worden- is wezenlijk om grip te krijgen op het eigen gedrag (gebruiksgedrag).
Een gesprek over het verschil tussen uitglijden en wegglijden* is daarvoor wel erg nuttig. Want als gezegd, zowel wij als omgeving als ook de klant zelf denkt daar te zwart/wit over.
uitglijden is niet wegglijden
En het is ook belangrijk om daar verschil tussen aan te brengen, jij als therapeut en ook de klant zelf, bijvoorbeeld met dit formulier*. Wegglijden is iets dat gebeurt als iemand niet meer in staat is om zichzelf in de hand te houden. Dus de oplossing is ook zelden te vinden in iets dat de persoon in kwestie zelf moet doen, vaak draait het er om dat iemand de omgeving in gaat schakelen: familie, vrienden of professionals.
Professionele grenzen bewaken
Natuurlijk is het naar aanleiding van bovenstaande vragen aantrekkelijk om gesprekken aan te gaan die mogelijk inderdaad meer opleiding, kennis of ervaring vereisen. Motivational Interviewing* is een goede start maar veel wezenlijker is het (h)erkennen van jouw eigen grenzen in deze. Het is een goed idee om te denken aan doorverwijzing wanneer je in gesprekken merkt dat jij als professional merkt dat je jezelf begint te ergeren aan jouw klant, of dat jij zo veel begrip voor jouw klant begint te krijgen dat je jezelf ook afvraagt of stoppen wel een goed idee is met een hopeloze ondertoon in je gevoelsleven. Ook als je na afloop van een behandeling merkt dat je iemand “de les aan het lezen was” dan is het waarschijnlijk de hoogste tijd om eens te denken over verwijzing.
Vragen naar aanleiding van bovenstaande?
• Gratis en zonder verplichtingen •
zelfs geen email-adres als je niet wilt 🙂
controleerjeverslaving.nl 