verslavingskunde voor de fysiotherapeut
Fysiotherapie en de patiënt met klachten èn een verslaving….
Er zijn wel een paar dingen die je moet weten en in het achterhoofd moet houden:
simpele oplossingen werken niet
Wanneer je wat heen-en-weer klikt op -bijvoorbeeld- deze site over verslaving, dan ben je er al snel achter dat verslaving een complex bio-psycho-sociaal is. Complexe problemen kunnen niet met simpele oplossingen worden opgelost dus stap niet in de simpele oplossingen die logisch klinken. Als het zou werken dan had jou klant het al lang opgelost. “Goede voornemens”, “Just say NO!”, “eventjes stevig overtuigen” of “eens streng toespreken” zijn vooral ‘oplossingen’ die aan de -vooral zelf enorm gemotiveerde- omgeving een erg lekker gevoel geven maar waar de klant met verslaving of afhankelijkheid erg weinig aan heeft op langere termijn.
biologische verslaafd is niet hetzelfde als emotioneel afhankelijk
Hier valt heel veel over te vertellen en veel mensen gebruiken “verslaving” en “afhankelijk” door elkaar, maar het geeft vaak wel overzicht als je die twee uit elkaar trekt. De biologische verslaving die de klant vaak het beste kan herkennen aan de lichamelijke signalen van craving/trek, de blikvernauwing die vaak nog het beste te vergelijken zijn met het niveau van honger, terwijl de emotionele gevoelens eerder uitschakelen. Dat is anders bij de emotionelere afhankelijkheid waarin we als mens meer zijn gaan gebruiken om bepaalde gevoelens te verdoven of te overschreeuwen, of omdat we alleen nog maar in staat zijn om bepaalde dingen mee te maken als we gebruikt hebben (als uitrusten, of juist dansen of mensen ontmoeten)
Mensen met een verslaving gebruiken helemaal niet omdat het lekker is
Het is een misverstand om te denken dat die verslaafden “lekker” zitten te gebruiken. Dat je blijft gebruiken omdat het op een vreemde manier belangrijk voelt om te blijven gebruiken terwijl het eigenlijk al lang niet lekker meer is. Juist omdat het “haakje” van het middel zich heeft ingegraven in de nucleus accumbens, in het gebied dat het gevoel geeft dat dingen biologisch belangrijk zijn, zijn mensen “hooked” geraakt. Verslaafde mensen genieten net zo van hun gebruik als iemand die een week niet heeft gegeten nog in staat is om te genieten van eten. Dat wordt niet genoten omdat het “lekker” is, dat wordt zo snel mogelijk opgeschrokt omdat het biologisch belangrijk voelt om gegeten te hebben. Dat zie je bijvoorbeeld ook aan de grootte van de slokken die bij trek steeds minder de uitstraling hebben van “nippen” of “de smaak genieten” maar de slokken worden steeds groter en iets als “mindful drinken” wordt steeds lastiger.
biologische verslaving staat niet aan-of-uit
Zoals bij iedere diagnose op bio-psycho-sociaal niveau is de diagnose “verslaafd” niet binair, niet wel-of-niet”. Juist de geleidelijkheid maakt het soms lastig om te erkennen en juist die geleidelijkheid is ook zo belangrijk om te erkennen. Wanneer je mensen vraagt of ze “verslaafd zijn of niet” dan krijg je alleen bij de AA of in de detox een volmondig “ja”. Maar wanneer je vraagt: “als jij jezelf een cijfer moest geven voor verslaving als aandoening tussen de 0 en de 10” dan krijg je veel meer antwoorden waar je ook iets mee kunt gaan doen. Want juist in de nuancering “wanneer heb je er meer en wanneer heb je er minder last van?” zit de ruimte voor een constructieve dialoog.
Stoppen is niet zo moeilijk
In tegenstelling tot wat mensen vaak denken is stoppen niet zo zwaar. Gestopt blijven blijkt vaak eigenlijk veel lastiger. Natuurlijk, als je niet aan het gebruiken bent terwijl je verder heel erg met gebruik bezig bent (en het lichaam zich dus op gebruik voorbereidt) dan voelt dat heftiger dan mensen zonder verslaving zich kunnen voorstellen. Maar als je er bij stil staat en gemotiveerd bent geraakt dan is stoppen soms nog veel makkelijker dan gecontroleerd gebruiken. Maar op langere termijn omgaan met de gevoelens die er onder de verslaving kunnen zitten, dat is een ander verhaal. Dat vereist vaak aandacht geven aan gevoelens of emotionele herinneringen die je tot dat moment chemisch in de hand hebt gehouden. Herkennen en erkennen dat er behoeften bestaan die serieus zullen moeten worden genomen op een andere manier dan door ze “chemisch weg te poetsen”. Een open gesprek dat de weggepoetste gevoelens openminded bespreekt kan mensen erg helpen om er over na te denken hoe ze die aspecten van zichzelf een plek kunnen geven.
Professionele grenzen bewaken
Natuurlijk is het naar aanleiding van bovenstaande vragen aantrekkelijk om gesprekken aan te gaan die mogelijk inderdaad meer opleiding, kennis of ervaring vereisen. Motivational Interviewing* is een goede start maar veel wezenlijker is het (h)erkennen van jouw eigen grenzen in deze. Het is een goed idee om te denken aan doorverwijzing wanneer je in gesprekken merkt dat jij als professional merkt dat je jezelf begint te ergeren aan jouw klant, of dat jij zo veel begrip voor jouw klant begint te krijgen dat je jezelf ook afvraagt of stoppen wel een goed idee is met een hopeloze ondertoon in je gevoelsleven. Ook als je na afloop van een behandeling merkt dat je iemand “de les aan het lezen was” dan is het waarschijnlijk de hoogste tijd om eens te denken over verwijzing.
Vragen naar aanleiding van bovenstaande?
• Gratis en zonder verplichtingen •
zelfs geen email-adres als je niet wilt 🙂
controleerjeverslaving.nl 